Ασκητική η μορφή του δικού μας Άγιου Βασίλη.
Ψηλός, λιγνός, με μαύρα γένια και γραμματισμένος, τριγυρνούσε ανάμεσα στους ανθρώπους με ένα ραβδί, ραβδί σχεδόν μαγικό, προσφέροντας απλόχερα, όχι δώρα από κανέναν μεγάλο σάκο, ούτε χρήματα, αλλά την καλή κουβέντα, την γνώση και την ευλογία του.
Είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο επίσκοπος Καισαρείας, ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, που μνημονεύονται ως προστάτες της παιδείας και της εκπαίδευσης.
Σαν πατρίδα του έχει καταγραφεί η βιβλική Καισάρεια της Καππαδοκίας (αντιστοιχεί στο σημερινό Kayseri της Τουρκίας), μια σημαντική περιοχή που αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Ηρόδοτο και για την κατάκτησή της μάχονταν πολλοί λαοί, αφού αποτελούσε πηγή κοιτασμάτων χρυσού, ασημιού και χαλκού.
Στην Καππαδοκία, σε αρκετές σπηλιές μέσα στα βράχια, άνθισε, τον 4ο μ. Χ. αιώνα, ο μοναστικός βίος. Τότε ήταν που έζησε και ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος και πέθανε την 31η Δεκεμβρίου του 378. Η επόμενη ημέρα, η 1η Ιανουαρίου, ημέρα της κηδείας του, θεωρήθηκε από όλους τους χριστιανικούς λαούς ως ημέρα ευλογημένη που φέρνει καλή τύχη στη νέα χρονιά.
Η μορφή του σημερινού Άι-Βασίλη, είναι πια ένα μείγμα παρόμοιων ιστοριών ή και μύθων από άλλες περιοχές του κόσμου και από διαφορετικές εποχές.
Στη Δύση, ο Santa Claus έχει ταυτιστεί με τον γενναιόδωρο Άγιο Νικόλαο, στην ιστορία του οποίου, οι βόρειοι λαοί, προσέθεσαν σιγά-σιγά ήθη και χαρακτηριστικά της δικής τους λαογραφίας. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για τον ολλανδικό μύθο του Sinter Claas που ανάγεται στον 12ο αιώνα και που καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1809 από τον συγγραφέα Ουάσιγκτον Ίρβινγκ, Εκείνος, στο βιβλίο του «Α history of New York», περιγράφει τον ερχομό ενός αγίου πάνω σε άλογο, την παραμονή της γιορτής του Αγίου Νικολάου.
Στη συνέχεια, διάφοροι άλλοι, συγγραφείς, ιερείς και εικονογράφοι εξέλιξαν τον μύθο, ως το 1931, που η coca cola με τη γνωστή της διαφήμιση, τον απογείωσε.
Λίγο πριν, το 1927, είχε ωστόσο …ανακαλυφθεί πως, το χωριό του Άγιου, είναι το Κορβατουντούρι (Korvatunturi) στη φινλανδική Λαπωνία. Από εκεί και πέρα, τα υπόλοιπα τα ανέλαβαν οι εφημερίδες και τα ραδιόφωνα..
Στην Ελλάδα, περισσότερο όμως στον αστικό πληθυσμό, η ανατροπή αυτή εισήχθη τη δεκαετία του 1950-1960, τότε που αρκετοί Έλληνες μετανάστες έστελναν ευχετήριες κάρτες με τον καινούριο πλέον Άγιο Βασίλη.
Που βέβαια, στον υπόλοιπο κόσμο έχει κι άλλα ονόματα, είναι για τους Άγγλους ο «Father Christmas», ο «Πατέρας των Χριστουγέννων» ή για τους Γάλλους ο «Père Noël», για τους προτεστάντες της Γερμανίας ο «Weihnachtsmann» (Βάιναχτσμαν) δηλαδή ο «άνθρωπος των Χριστουγέννων», για τους Ιταλούς ο «Babbo Natale» και για τους Ρώσους ο «Άγιος των Πάγων», ενώ για τους Κινέζους ο «Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ» δηλαδή ο «Καλός γερο-Πατέρας» και για τους Τούρκους ο «Νοέλ Μπαμπά».
Δεν ξέρω αν έχει και τόση σημασία η μορφή του Άγιου Βασίλη ή το όνομά του.
Ίσως περισσότερη σημασία να έχει αυτό που προσδοκούν οι άνθρωποι από εκείνον.
Κάτι για το οποίο μοχθούν συνέχεια και συνέχεια.
Προσδοκούν για κάτι καινούριο μα,
να έχει δομηθεί από την σταθερότητα του …παλιού τους.
Προσδοκούν για κάτι φωτεινό μα,
να αντλεί φως από τις …σκιές τους.
Προσδοκούν για κάτι καλό μα,
να μπορεί να αγκαλιάσει στοργικά και το …κακό τους.
* Άρθρο του Ηλία Μπουντούρη για την εφημερίδα «Έθνος»