Διόλου δεν πρέπει να μας παραξενεύει που οι Απόκριες, αποτελούν ίσως την πιο πολυαναμενόμενη εορταστική περίοδο, με τα γλέντια, τα μασκαρέματα και τις αθυροστομίες.
Αφού, χάρη στο Τριώδιο και τις Απόκριες – που πολύ σοφά ο λαός τις νοικοκύρεψε μετά τα Χριστούγεννα και πριν την σαρακοστή του Πάσχα – και όπως αυτές εορτάζονται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας (σε κάποιες περιπτώσεις για αιώνες απαράλλαχτα), κατάφεραν οι άνθρωποι να συσπειρώνουν τις κοινωνίες τους.
Κατάφεραν επίσης, με τις συνεστιάσεις, την σάτιρα, τα τραγούδια και τους χορούς, να δηλώνουν ένα αναζωογονητικό «παρών» στον χώρο και στον χρόνο, να ενισχύουν τους οικογενειακούς δεσμούς αλλά και να …τακτοποιούν τις διάφορες κοινωνικές υποθέσεις τους, όπως γνωριμίες, προξενιά, παντρολογήματα κλπ.
Με τις μεταμφιέσεις, πάλι, και τις προσωπίδες κι ενώ αρκετές από αυτές παραπέμπουν σε αρχαία ελληνικά έθιμα της Διονυσιακής λατρείας, των Ανθεστηρίων, των Ληναίων κ.ά., επέτυχαν να προσεγγίζουν τις παγανιστικές ή και τις αρχέγονες μαγικολατρευτικές τελετές – και μάλιστα, χωρίς να προκαλούν το σύγχρονο θρησκευτικό αίσθημα – με στόχο την …αιώνια αναχαίτιση των «δαιμονίων» αλλά και την πολυπόθητη γονιμότητα της γης, των ζώων και οπωσδήποτε των ανθρώπων.
Από την άλλη, ασφαλώς, επέτυχαν την (άνευ όρων) μεταμόρφωσή τους από τον καθημερινό εαυτό σε κάποιον άλλον, εντελώς διαφορετικό.
Τέλος, με τα πικάντικα αστεία, τα άσεμνα τραγούδια, τις βωμολοχίες και την γενική ελευθεριότητα, είχαν μεν την ευκαιρία να ερωτοτροπούν ανενόχλητα, φρόντισαν δε και κάτι που αποτελεί «δύσκολη στιγμή» για τον γονιό και του προκαλούσε ανέκαθεν αμηχανία και προβληματισμό, την μύηση δηλαδή των παιδιών στην σημειολογία της ερωτικής επαφής.
Οι εορτασμοί, στην πραγματικότητα αρχίζουν την Τσικνοπέμπτη, δηλαδή την Πέμπτη της 2ης εβδομάδας του Τριωδίου, της Κρεατινής.
Κορυφώνονται δε την Καθαρή Δευτέρα, αλλού με παραδοσιακά δρώμενα, όπως στην Θήβα με τον Βλάχικο Γάμο και αλλού με τα Κούλουμα και το πέταγμα τού χαρταετού, έθιμο που κυριάρχησε στην Ελλάδα μετά και την μικρασιατική καταστροφή, όταν Σμυρνιοί και Κωνσταντινουπολίτες διέδωσαν τις δικές τους τεχνικές.
Σε κάθε περίπτωση, τέτοιες ημέρες οι άνθρωποι, μέσα από δεήσεις σε θεούς παλιότερα ή με ψυχοσάββατα και εορτές πιο «ελεύθερες» σήμερα, θαρρούν ότι απαλλάσσουν τις συνειδήσεις τους από τις αμαρτίες που είχαν υποπέσει τη χρονιά που πέρασε και, βέβαια, επανατοποθετούν τον εαυτό τους απέναντι στην ζωή, απέναντι και στον θάνατο.
* Άρθρο του Ηλία Μπουντούρη σε διαδικτυακό Blog
* Η ζωγραφική είναι της Jennifer Garant, μίας σπουδαίας Καναδής εικαστικού, τα έργα της οποίας αποτυπώνονται σε όλον τον κόσμο κατά χιλιάδες επάνω σε ημερολόγια, σουβέρ, υφάσματα, καλύμματα ψυγείων, φωτιστικά, αφίσες, επιτραπέζια σκεύη, πλακάκια ή και ταπετσαρίες τοίχου.
